A ltın ve gümüş sikkelerin birlikte kullanıldığı zamanlarda insanlar altın olanı saklamış, gümüş olanı harcamış. Neden? Çünkü insanların değerli olanı elde tutması, değersiz olanı ise elden çıkarması oldukça rasyonel bir davranış. İşte rasyonel olan bu davranışı, 16.yy’da İ ngiltere'de Kraliçe I. Elizabeth'in mali danışmanı olan Sir Thomas Gresham, “kötü para, iyi parayı kovar” ifadesiyle ekonomik bir yasaya dönüştürmüştür. Gresham yasası, yazılı (nominal) değerleri a ynı fakat külçe değerleri farklı iki paradan, külçe değeri yüksek olan paranın piyasadan (dolaşımdan) çekilmesidir. Nominal değer ve külçe değeri ne demektir? Örneğin bir madeni paranın üzerinde “5 TL” yazıyorsa bu onun nominal değeridir. Külçe değeri ise paranın yapıldığı metalin (altın, gümüş, bakır, nikel vs.) piyasa değeridir. Yani parayı eritip sadece metal olarak sattığınızda elde edeceğiniz değerdir. Örneğin elinizde iki adet 5 TL’lik madeni para var. Biri gümüşten, diğeri nikelden yapılmış olsun. İki...
Bir testi oluşturan maddelerin zorluğunu mu yoksa maddelerin ölçülmek istenen özelliğe sahip olanlarla olmayanları ayırt edilebilmesini mi önemsersiniz? Şimdi bir senaryo yazalım. Senaryo şu: Ulusal bir sınav kurumunun yapmış olduğu sınavlardan birine ilişkin bir gazetecinin, ‘sınavın çok zor sorulardan oluşturulduğunu ve zor sorulardan oluşan bu sınavın iptal edilmesi gerektiğini’ köşesinde yazmış olsun. Üzerinden birkaç yıl geçmiş olsun. Sonra aynı gazeteci aynı amaca hizmet eden bir başka sınav için “testin çok kolay sorulardan oluşturulduğunu ve kolay sorulardan oluşan bu sınavın iptal edilmesi” gerektiğini yazmış olsun. [Böyle gazetecilik olmaz diyebilirsiniz. Ne yapalım senaryo böyle.] Bir sınavın zorluğuna ya da kolaylığına göre sınavın iptal edilmesi için kamuoyu baskısı oluşturulabilir mi? Senaryoya devam edelim. Dere-tepenin sonunda az bilmiş (?) bir eğitimcimiz varmış. Bu eğitimcimiz, sınav sorularının kolay ya da zor olduğunun bilinemez ve kanıtlanamaz olduğunu...