Ses Veriyorum: Mutlu ol çocuk!

Ses Veriyorum. Mutlu ol… Hatırlıyorum Müzik öğretmenimiz ses veriyorum diye başlar, ardından bir iki diye sayar ve sonra hep beraber koro halinde tek ses söylerdik Marşımızı. İşte bu yüzden, hep beraber yaptığımız hatalardan vazgeçmek, hep beraber doğru bildiğimiz yanlışlardan uzaklaşmak için ses vermek istiyorum. 

Çocukluk çağlarımız, oyun çağlarımızdır. Öğrenmeye en çok istekli olduğumuz yıllarımız, çocukluğumuzdur. Çocuklarımız, çocukluk çağlarından itibaren oyun oynamak yerine masa başında test çözmeye zorlanıyorlar artık. Vazgeçmeliyiz. Sistem böyle söyleminden kurtulup bu sistemin en önemli ögesi olduğumuzu hatırlamalıyız. Sistem, biziz. Bu sistem içinde bizim tutumlarımız, politikalarımız yüzünden çocuklarımız, sınavlardan aldıkları puanlara daha fazla anlam yüklüyorlar. Onların suçu değil bu. Oysa biz yetişkinlerin, yaşantımızdaki sorunlara çözümlerimiz, sınırlı seçeneklerden bir tanesi olmadı hiç. Öyleyse, çocuklarımızın geleceklerini neden tek bir seçeneğe, bir sınava, sınavlara bağlıyoruz. Sınavların tanımlı bir sürede bir sınama işlemi olduğunu neden unutuyoruz? Sınavlarda geçirdiğimiz dakikaları, akıp giden zamanın bir parçası olarak görebilirsek içimiz daha rahat olmaz mı? 

Çocuklarımız programlanmış görevleri yerine getiren robotlarımız değildir. Sınavına çalış söyleminden de kurtarmalıyız kendimizi. Çık dolaş, koş, bisikletine bin, gitarını çal, resim yap, şarkını söyle, sinemaya git dersek değişir mi bir şeyler? Deneyelim mi?

Çocuklarımıza çalışmanın, öğrenmenin nedenini sadece tasarlanmış sınavlardan “başarılı olmak” olmadığı hissettirilmeli her fırsatta. Yalnızca doğru cevaplarla değil yanlış cevapların da tartışılması, düşünülmesi gerekliliğini kanıksamalıyız. Başarısızlığın da bir öğrenme yolu olduğunu, vaz geçmememiz gerektiğini, yeni şeyler denememiz için fırsatlar olduğunu bilmemiz gerekir. Çocuklarımıza, kitap okumanın sınavlarda yüksek puan almaktan daha üstün bir başarı olduğunu vurgulamalıyız. Evimizde test kitaplarından daha fazla okuma kitabı olmasına özen gösterdik mi acaba? Bu sistem içinde çocuklarımız, daha çok test çözüp daha az kitap okur oldular. Çocuklarımız öğrenmeyi sevmeli; öğrenmeyi bir mecburiyet olarak görmemeliler. Belki de şimdiye kadar çocuklarımızın kaç test çözdüğü ya da doğru cevap sayısı ile ilgilendik. Oysa arkadaşı ile nasıl vakit geçirdiğini, okulda en çok ne yapmaktan hoşlandığını, hafta sonu nereye gitmek istediğini hiç bilmedik, hiç merak edip sormadık. Çocuklarımız masa başından kalkmalılar. Daha az oturup daha çok hareket etmeliler. Yeşil doğanın içinde koşup bisiklet sürmeden büyümesinler, ne olur. Önüm arkam sağım solum sobe. Saklanmayan Ebe. Sobe ise hayattan alınan tat. Tadımız kaçmasın sınavlar uğruna.

Sınavlarında yüksek puan alan çocuklarımız, gençlerimiz ne yazık ki kendi arkadaşlarıyla yaşadıkları sorunları çözemez durumdalar. Neden? İki bilinmeyeli denklemleri çözmek ile bağ kuramadık da ondan. Başarılı insan olmak demek yüksek puan almak değildir. Yüksek puan almak sınav kazandırır ama her zaman bizi başarılı yapmaz. Yıllarca göz ardı ettik: başarı, bir duygu durumudur. Başarılı olmak, iyi bir insan olmak demektir. İyi bir insan olmak, yüksek bir puan ile ilişkili olmadı hiç. İyi bir insan olmak arkadaşlarla geçirilen keyifli dakikalardan tat almaktır; düşen arkadaşını elinden tutup kaldırmaktır. Unuttuk mu? 

Takdir, teşekkür, onur belgelerinin iyi bir insan olabilme yolunda kendini aşmak için bir referans olduğunu bilmemiz gerekir. Ben ne kadar akıllıyım mesajı değildir bu belgeler. Yanlış kâğıtlara, belgelere değer verip insan olmanın erdemini kıymetsizleştirmeyelim. Tutumlarımız yüzünden çocuklarımız sınıf arkadaşlarını rakip görüyorlar. Oysa arkadaşımız, paylaşılmış ortak zamanlarımızın kutlu şahitleridir. Öğrenme ortamlarında rekabeti değil dayanışmayı önemsemeliyiz. Çocuklarımızı, top koşturduğu, ip atladığı, saklambaç oynadığı arkadaşlarından, daha yüksek puan aldığı için mutlu olan bir bencil bir karaktere dönüştürmemeliyiz.

Okulda, sınıfta, aile içinde çocuklarımıza, sanat ve sporun en az fen ve matematik kadar değerli ve önemli olduğunu hissettirmeliyiz. Çok geç değil, vakit var, yaşantımızın içine sanatı ve sporu yerleştirebiliriz. Sanat ve spor keyif alarak yaptığımız anlara dönüşürken neden okuldaki dersler, sınavlar birer kâbus oluyor? Dakikaları unuttuğumuz anlar, severek yaptığımız işler değil midir? Okulu, dersleri, eğitimi, öğrenmeyi sevmeyi mümkün kılan duygunun adı, motivasyonun kendisidir sevmek.

Hedefimiz, seve seve sevdirmek olmalı. Kendimizi sevmek, yaşamı sevmek. Okulda ve aile içinde çocuklarımıza doğruluk ve dürüstlüğün; merhamet ve şefkatin; sevgi ve saygının başarılı olmanın mihenk taşı olduğunu anlatabilmeliyiz her fırsatta. Sistem biziz ve kurduğumuz düzen içinde puan sıralamasına göre değil her okulun eşsiz olduğunu, her okuldaki öğretmenin fedakar olduğunu ve her okuldaki öğrencinin yetenekli ve özel olduğunu düşünmeliyiz.

Başarmak sevebilmektir. Sonucundan mutsuz olunan bir sınavdan başarılı olunamaz. Sonucundan mutsuz olunan bir sınav, yalnızca kazanılır. Sınavı kazanmak ise mutlu olmak değildir. Başarmak mutlu olmaktır ve hayat mutlu olunacak, başarılmayı bekleyen pek çok eylemle doludur. Mutlu olmak denemekten vazgeçmemektir. Son söz, gerçek başarı, okul sınavlarında bir puan alarak başarılı olmaktan ziyade mutlu olmaktır, çaba sarf etmektir, hayal kurmaktır, özgürce düşünmektir, sorumlu olmaktır ve öğrenmeyi sevmektir. 

Not: Bu yazı, 13 Yaşındaki Berrin, TEOG Sonuçlarının Ardından İntihar Etti haberi üzerine kaleme alınmıştır.